Info


Inhoud:

1. Gezond leven is belangrijk

2. Bij gezond levende oervolken kwamen welvaartsziekten niet voor
3. Bij de start van de landbouw is het selecteren van gewassen begonnen
4. Salvestrolen de grootste ontdekking, op het gebied van voeding, na de ontdekking van de vitaminen
5. Over de ontdekkers van de salvestrolen
6. De prijs van groot, glimmend en goedkoop
7. Hoe zorgt u ervoor dat u voldoende salvestrolen binnen krijgt
8. Fytonutriënten
9. Wat zijn kruiden?

"Laat uw voeding uw medicijn zijn en uw medicijn uw voeding".
(Hippocrates 460 - 377 voor Christus. Grieks arts en grondlegger van de Westerse geneeskunde) 


'Laat uw voeding uw medicijn zijn en uw medicijn uw voeding'.

1. Gezond leven is belangrijk. Terug naar boven

Dat gezond leven belangrijk voor ons is, daar zijn de meesten van ons, inmiddels wel van doordrongen. U kent het rijtje aanbevelingen inmiddels waarschijnlijk wel: voldoende bewegen, voldoende zonlicht maar niet verbranden in de zon, gezond en matig eten, matig met alcohol, niet roken, geen overmatige stress en zo verder. 

De meeste van bovengenoemde aanbevelingen zijn ook best logisch en te begrijpen. Dus als u de gebruikelijke aanbevelingen ook netjes opvolgt en concreet toepast komt het vanzelf goed toch? Of toch niet? Zien we mogelijk iets over het hoofd? In de media is er volop aandacht over gezonde levensstijl en veel mensen zijn ook actief en bewust met hun gezondheid bezig. Echter woorden als 'gezond', 'matig' en 'voldoende' zijn subjectief en verschillend te interpreteren. Dit maakt het geheel complex. Het spectrum is breed en niet eenvoudig. De praktijk is vaak weerbarstig en aan de toename van een aantal welvaartsziekten zoals allergieën, diabetes type II, hart- en vaatziekten, kanker, obesitas en osteoperose lijkt maar geen einde te komen.    

2. Bij gezond levende oervolken kwamen welvaartsziekten niet voor. Terug naar boven
Bij de gezond levende oervolken van weleer, die dicht bij de natuur leefde, kwamen welvaartsziekten nauwelijks voor. Bij deze volkeren stierf men aan ouderdom, een infectie, ongeluk of men viel ten prooi aan een natuurlijke vijand. Het is een misverstand om te denken dat deze mensen niet oud werden. De hoge zuigelingensterfte trokt de gemiddelde leeftijd van de gehele populatie sterk omlaag. Indien men als oervolk-mens één keer de jeugdjaren had overleeft kon men gemakkelijk zeer oud worden. Hoewel de levensverwachting per oervolk sterk kon verschillen afhankelijk van de geografische leefomgeving met de daarbij behorende omstandigheden. 


Bij gezond levende oervolken kwamen welvaartsziekten niet voor. Bovenstaande foto: Oerpruimpjes, gele- kornoeljebessen en vlierbessen geoogst uit het wild.

'Zouden wij in onze huidige leefomgeving met onze huidige levensstijl ook zeer oud kunnen worden vrij van welvaartsziekten net als onze verre voorouders?'

Om bovenstaande vraag goed te kunnen beantwoorden zijn een aantal zaken belangrijk om te weten namelijk:

Onze genen kunnen het tempo van ontwikkelingen, welke de mens met name de laatste 10.000 jaar en in het bijzonder de laatste 100 jaar heeft doorgemaakt, simpelweg niet bijhouden!!! We kijken naar het werk van professor dr. Frits A.J. Muskiet van de Rijksuniversiteit Groningen. Klinisch Chemicus, Hoogleraar pathofysiologie en Klin. Chem. analyse. Deze vooraanstaande hoogleraar heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar de leefomstandigheden van oervolkeren en het 'Jager-verzamelaar' dieet in relatie tot onze huidige voeding.

De Homo sapiens (huidige mens) is ca. 160.000 tot 200.000 jaar oud, en is ontstaan uit een evolutie van vele miljoenen jaren. De huidige mens heeft  tot dusver ca. 95% van haar bestaan geleeft als een jager-verzamelaar. Ons genoom (totaal van erfelijke informatie in een cel) muteert met een snelheid van ca. 0,5% per miljoen jaar. Door de ingrijpende veranderingen van onze omgeving in de afgelopen 100 jaar hebben we een conflict veroorzaakt tussen ons nog in het paleolithisch tijdperk (oude steentijd) verkeerdende genoom en onze huidige omgeving. Ons genoom is geëvolueerd op een jager-verzamelaar dieet.  


'U bent wat u eet, maar u moet weer worden wat u at'
(Professor dr. Frits A. J. Muskiet)

Jager-verzamelaar.
Een jager-verzamelaar was we de gehele dag bezig met jagen en verzamelen van zijn voeding. Zorgen voor een veilige schuilplaats voor de nacht en er voor zorgen dat de soort in stand bleef.
* Zij waren de gehele dag in beweging.
* Stonden de gehele dag bloot aan zonlicht.
* Ze aten en dronken alles direct vers van de bron met een minimum aan bewerkingen, verwerkingen en toevoegingen.


Bij de start van de landbouw is het selecteren van gewassen begonnen. Bovenstaande foto: eetbare bessen in ongerepte natuur. 

3. Bij de start van de landbouw is het selecteren van gewassen begonnen. Terug naar boven
Zo circa 10.000 jaar geleden is de huidige mens begonnen aan het bedrijven van landbouw. Dit waren de eerste stappen van verwijdering van ons genoom. De gewassen die we gingen verbouwen hadden een eerste vorm van selectie ondergaan. De gewassen waren teeltbaar, hadden een opbrengst die de moeite van het verbouwen waard was, we vonden ze lekker en of voedzaam.


"Alle weilanden en alpenweide, alle bergen en dalen zijn apotheken"
(Paracelsus 1493 - 1541 Arts en theoloog). 

Het verschil in voedingswaarde tussen cultuurgewassen en gewassen uit het wild is enorm te noemen.
Jo Robinson auteur van het in 2013 verschenen boek 'Eating on the wild side' met als onder titel 'the missing link to optimum health' heeft onderzoek gedaan naar de voedingswaarde van onze huidige voeding van plantaardige oorsprong ten opzichte van de oorsprongkelijke wilde oersoorten met verbluffende resultaten tot gevolg. De huidige analyse methoden op dit gebied maken een universeel en overal te herhalen onderzoek op dit gebied mogelijk. Zoals we eerder gezien hebben muteert ons genoom met een snelheid van 0,5% per miljoen jaar. Ons genoom is geëvolueerd op deze oersoorten en niet op het gros van de groenten en fruit rassen die u tegenwoordig in de winkel koopt.


Het boek 'Eating on the wild site' van auteur Jo Robinson geeft haarfijn weer wat ruim 10.000 jaar landbouw gedaan heeft met de voedingswaarde van onze landbouw producten. In mijn ogen zou dit boek in ieder Nederlands huishouden permanent op tafel moeten liggen.

"De huidige mens heeft tot dusver 95% van haar bestaan geleeft als een Jager-Verzamelaar. Ons genoom (totaal aan erfelijke informatie) muteert met een snelheid van ca. 0,5% per miljoen jaar, onze genen zijn nog steeds geprogrammeerd op omstandigheden uit de oude steentijd. Onze huidige voeding komt onvoldoende overeen met ons huidige genoom ".

Illustratie: Matt Curtius.
Uit het boek 'Eating on the wild side'. 
Voor de groenten bovenstaand een indicatie betreffende antioxidanten.
In paardenbloemblad uit het wild ontvangt u 6,89 mg antioxidanten per 100 g vers product. Ijsbergsla komt niet verder dan 0.17 mg per 100 g vers product!!! 


Illustratie: Matt Curtius.
Uit het boek 'Eating on the wild side'. 
Voor bessen bovenstaand een indicatie betreffende antioxidanten.
Uit wilde appelbessen ontvangt u maar liefst 160 mg antioxidanten per 100 g vers gewicht. Bij het ras 'Bluecrop' is dit nog maar 10,4 mg per 100 g vers gewicht.  


Illustratie: Matt Curtius
Uit het boek 'Eating on the wild side'.
Voor worteltjes bovenstaand een indicatie voor het gehalte aan fytonutriënten.
Bij de wilde worteltjes ontvangt u 38,69 mg per gram drooggewicht. Bij een oranje worteltje ontvangt u slechts 2,34 mg fytonutriënten per gram drooggewicht!!!


Illustratie: Matt Curtius
Uit het boek 'Eating on the wild side'.
In een liter sap van de wilde appel ontvangt u 7181 mg fytonutriënten. In een liter sap van het ras 'Golden Delicious' ontvangt u 71 mg fytonutriënten!!! Ook ziet u in bovenstaande afbeelding hoe groot vaak de cultuurrassen zijn ten opzichte van de wilde soorten. Groot is immers snel komen tot veel kilo's 


Illustratie: Matt Curtius
Uit het boek 'Eating on the wild side'.
Aardappelen hier geldt hetzelfde bij de wilde soort ontvangt u 171 mg fytonutriënten per 100 g gevriesdroogd poeder. Bij het ras 'Yukon Gold' ontvangt u 5,45 mg fytonutriënten per 100 g gevriesdroogd poeder.


Illustratie: Matt Curtius
Uit het boek 'Eating on the wild side'.
Het zelfde beeld een beetje voor mais. In de wilde soort treffen we 99,5 mg anthocyanen (een fytonutriënt) per 100 g gedroogde korrel aan. In de gele rassen 70,2 mg anthocyanen per 100 g gedroogde korrel. 

*Bij bovenstaand laatste voorbeeld (blue corn versus white corn) is echter wel een nuance op zijn plaats. Namelijk de anthocyanen die hier per soort vergeleken worden zijn voornamelijk rode, blauwe en paarse kleuren. Het is aannemlijk dat deze specifieke anthocyanen ook niet in 'witte maïs' te vinden zijn. 

Nog meer verschillen tussen cultuur groenten en wilde groenten.
Onafhankelijk van het werk van Jo Robinson heeft de universiteit van Bonn ook al onderzoek gedaan naar de verschillen tussen geteelde groenten en eetbare wilde planten.



In Onderstaande tabel zien we de verschillen in mineralen gehalten tussen biologisch (organisch) en gangbaar
(industrieel) geproduceerde groenten. Bron: 'Op je gezondheid' door Dr. Moolenburgh.


We weten nu dat wilde- aardappelen, granen, groenten, fruit, kruiden en noten vol zitten met antioxidanten en fytonutriënten. We weten inmiddels ook dat onze cultuurrassen nauwelijks nog relevante hoeveelheden antioxidanten en fytonutriënten bevatten. Verder zien we grote verschillen in het gehalte aan mineralen als gevolg van de teeltmethoden, waarbij producten uit de biologische land- en tuinbouw aanzienlijk meer mineralen bevatten als producten uit de gangbare land- en tuinbouw. 

'Als mens zijn wij geëvolueerd op voeding die boordevol zit met antioxidanten en fytonutriënten, in onze huidige cultuurrassen zijn deze stoffen onvoldoende aanwezig'.

4. Salvestrolen de grootste ontdekking, op het gebied van voeding, na de ontdekking van de vitaminen. Terug naar boven

Professor M.D. Burke
Klik op voorstaande link om zelf te horen over de ontdekking van de salvestroelen van Professor M.D. Burke zelf via Stichting Orthokennis.

Salvestrolen vitaminen van de 21e eeuw?
Salvestrolen zijn:
natuurlijke verdedigingsstoffen uit planten die reageren met een specifiek enzym dat alléén voorkomt in menselijke tumorcellen of voorstadia daarvan. Het gevolg van de reactie tussen een salvestrol en het specifieke (CYP1B1) enzym is apoptose (geprogrammeerde celdood). De cyclus van ongeremde celdeling, wat kenmerkend is voor kanker, wordt hiermee doorbroken. Vervolgens wordt de cel in het lichaam ontbonden en afgevoerd. De specifieke biochemische structuur van zo'n natuurlijke verdedigingsstof uit planten bepaald of zo'n verdedigingsstof een salvestrol is of niet.

Afbeelding 1. Bovenstaand: de structuurformule van een salvestrol (totaal bestaan er ca. 30 tot 50 verschillende soorten salvestrolen). Links weergegeven als 'stick' model. Rechts uitgetekend.

Een natuurlijke verdedigingsstof uit een plant is een salvestrol, indien het kan reageren met het overlevings-enzym CYP1B1 in menselijke tumorcellen. Vervolgens moet de reactie tussen het salvestrol en het CYP1B1 enzym ook concreet apoptose induceren. (apoptose = geprogrammeerde celdood). Apoptose is een normaal proces bij het onderhouden en verjongen van weefsels in het menselijk lichaam. Apoptose in een kankercel maakt een einde aan de cyclus van ongeremde celdeling wat kenmerkend is voor kanker. Ons lichaam herkend salvestrolen als voeding waardoor de salvestrolen worden opgenomen in de bloedbaan. Eenmaal in de bloedbaan opgenomen kunnen de salvestrolen iedere cel in ons lichaam bereiken, echter enkel, indien voldoende aanwezig!!! Onze huidige voeding bevat door de moderne productie methoden in de land- en tuinbouw en de voedsel bewerkingen en bereidingen nauwelijks nog salvestrolen. Sterker nog, helaas bevat een groot gedeelte van onze huidige plantaardige voeding, stoffen die de werking van de schaarse salvestrolen uit onze voeding juist, tegen werken. www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2375304 'Het kanker-preventieve middel resveratrol wordt omgezet in het antikankermiddel piceatannol door het cytochroom P450-enzym CYP1B1'.

Voor salvestrolen is het molecuul skelet met haar functionele groepen van belang. Onderzoek toont aan dat 
o-methylering, OCH3 (of als OMe aangegeven) van de juiste functionele groepen de biologische beschikbaarheid enorm kan vergroten (o-methylated-: flavonoïds, - stilbene etc). Zie ook afbeelding 1. www.ncbi.nlm.gov/m/pubmed/17574860/?i=5&from=/17624765/related 'Gemethoxyleerde flavonen, een superieure subklasse van chemopreventieve flavonoïden voor kanker?' 
www.ncbi.nlm.nih.gov/m/pubmed/17958394/?i=6&from=/17624765related 'Methylering van flavonen in de voeding verbetert de metabolische stabiliteit van de lever en de intestinale absorptie aanzienlijk'.

Wat is het CYP1B1 enzym?

Het CYP1B1 enzym is: een enzym uit de cytochroom P450 familie. Het CYP1B1 enzym wordt alleen aangemaakt in menselijke kanker cellen of voorstadia daarvan. Het tot expressie komen van het enzym CYP1B1 wordt bepaald door onze genen. Het CYP1B1 overlevings-enzym wordt in gezonde cellen nauwelijks aangetroffen. De reactie tussen een CYP1B1 enzym en een salvestrol zorgt ervoor dat een tumorcel over gaat tot natuurlijke geprogrammeerde celdood. De tumorcel wordt na natuurlijke geprogrammerde celdood ontbonden en afgevoerd. Indien het CYP1B1 geen substraat (voedingsbodem) ontvangt in de vorm van salvestrolen, kan het CYP1B1 enzym haar taak ook niet uitvoeren en zal in-actief worden. Tevens bevat onze huidige voeding vaak stoffen die het CYP1B1 enzym remmen of zelfs volledig blokkeren. www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9230218 'Tumorspecifieke expressie van cytochroom P450 CYP1B1'.

Afbeelding boven: het CYP1B1 enzym (Protein Data Bank). 

Het werkingsmechanisme van salvestrolen.
Potter GA, Burke MD. Salvastrols - natural products with tumor selective activity.
Journal of Orthomol. Medicine 2006;21 (1):34-36.
Artikel 'Bitter is beter' stichting Orthokennis.


Links: een salvestrol molecuul wordt vanuit de bloedsomloop opgenomen in de gezonde cel, het salvestrol molecuul verlaat de gezonde cel weer, omdat het CYP1B1 enzym niet (nauwelijks) aanwezig is in gezonde cellen.

Rechts: een salvestrol molecuul wordt vanuit de bloedsomloop opgenomen in de kankercel en door het aanwezige CYP1B1 enzym omgezet in een fatale toxine waarna de cel overgaat tot apoptose.

Salvestrolen treft u enkel nog in relevante hoeveelheden aan in biologisch geproduceerde groenten, fruit en kruiden. 
* Door het gebruik van synthetische pesticiden (bestrijdingsmiddelen) maken groenten, fruit en kruiden haar natuurlijke verdedigingsstoffen (waaronder salvestrolen) nauwelijks meer aan. In biologisch geteelde groenten, fruit en kruiden komen salvestrolen nog wel in relevante hoeveelheden voor omdat het gebruik van synthetische pesticiden in de biologische land- en tuinbouw verboden is. Dit dwingt de plant om haar natuurlijke verdedigingsstoffen in voldoende mate aan te maken. Wilde eetbare planten zijn een krachtige bron van salvestrolen. 

Het gebruik van pesticiden remt de werking van het CYP1B1 enzym.
* Met name synthetische fungiciden (schimmeldoders) zijn krachtige CYP1B1 remmers. Enzymen werken zeer selectief en specifiek. Synthetische fungiciden sporen, die we via onze voeding binnen krijgen, kunnen de werking van het (overlevings-) enzym CYP1B1 remmen en in sommige gevallen zelfs blokkeren. In de teelt van biologische groenten, fruit en kruiden is het gebruik van synthetische fungiciden verboden.

Biologisch geteelde kruiden zijn een krachtige bron van natuurlijke salvestrolen.
* Met name biologisch geteelde kruiden bevatten nog hoge concentraties natuurlijke salvestrolen. Dit komt omdat er door de eeuwen heen er gemiddeld minder rassenverdeling en selectie heeft plaatsgevonden bij kruiden ten opzichten van aardappelen, fruit, granen, groenten en noten. Dit komt omdat kruiden van nature al sterk van geur en smaak zijn en slechts als smaakmaker of conserveringsmiddel toegepast werden maar geen hoofdcomponent van de maaltijd vormde. Verder zijn eetbare planten verzameld uit het wild een perfecte bron van salvestrolen.


Biologisch geteelde kruiden zijn een krachtige bron van natuurlijke salvestrolen. Bovenstaande foto: Salie, Marokkaanse munt, Zwitserse munt, bronze bladvenkel, wondklaverbloem, Azteeks zoetkruid, Citroen melisse en Mexicaanse dragon.


5. OVER DE ONTDEKKERS VAN DE SALVESTROLEN (prof. M.D. Burke en prof. G.A. Potter): Terug naar boven

Uit de vele onderzoeken over de verschillen tussen biologisch en gangbaar geteelde plantaardige voeding, zijn tot dusver, nauwelijks overtuigende verschillen boven water gekomen. Britse wetenschappers hebben deze verschillen echter wel boven water weten te halen.      


Professor M.D. Burke.
Professor Burke is Emeritus hoogleraar 'Pharmaceutical Metabolism' (famacoloog) en is als farmacoloog en toxicoloog bijna 30 verbonden geweest aan diverse univertiteiten in het Verenigd Koninkrijk.

Professor M.D. Burke heeft er uiteindelijk voor gezorgd dat het CYP1B1 enzym mondiaal erkend is als een universele 'tumor marker'. Met andere woorden: indien in onze cellen het CYP1B1 enzym wordt aangemaakt, wat bepaald wordt door onze genen, dan weten we voor 96% zeker dat we te maken hebben met kanker of een voorstadium van kanker. Bij gezonde cellen komt het CYP1B1 enzym niet of nauwelijks tot expressie, en wordt het enzym dus ook niet aangetroffen. 


Professor M.D. Burke.

Professor M.D. Burke geeft lezingen over de gehele wereld om deze ontdekking meer bekendheid te geven. Verder is de professor momenteel Head of Research for Salvastrol Natural Products Ltd in Syston, Leicester (U.K.) 

Professor G.A. Potter.
Helaas is professor Potter ons begin 2023 ontvallen waarbij een groot wetenschapper is heen gegaan (r.i.p).
Professor Potter was Emeritus hoogleraar 'Medicinal Chemistry' (klinisch chemicus) van DeMontford University School of Pharmacy in Leicester (U.K.). Professor Gerry A. Potter is de ontwerper van het medicijn Abiraterone Acetate met als merknaam (Zytiga) een medicijn in de strijd tegen prostaat kanker. Zytiga heeft ook toelating in Europa en is een veel voorgeschreven medicijn tegen prostaat kanker.  

Professor Potter is de uiteindelijke ontdekker van de salvestrolen.
Prof. G.A. Potter heeft aangetoont dat een specifiek aantal fyto-nutriënten reageren met het CYP1B1 enzym, waarna apoptose (geprogrammeerde celdood) weer kan plaatsvinden. De cyclus van ongeremde celdeling zoals deze bij kanker plaatsvindt wordt hiermee doorbroken. Enkel die specifieke fyto-nutriënten die apoptose induceren na metabolisme ondergaan te hebben met het CYP1B1 enzym worden ook daadwerkelijk salvestrolen genoemd. Dit meganisme werkt in beginsel zowel in laboratorium opstelling (in vitro) als ook in het menselijk lichaam (in vivo). Tevens werkt dit meganisme zowel preventief als curatief. 




Professor Gerry A. Potter.

Onderzoekteams van Prof. Burke en Prof. Potter.

De onderzoekteams van prof. M.D. Burke en prof. G.A. Potter hebben aangetoond dat onze huidige voeding nog zeer arm is aan salvestrolen. Hiermee zijn we een deel van onze natuurlijke bescherming tegen kanker verloren. Hoe komt dit? 

Onze huidige productie methoden in de land- en tuinbouw hebben veelal een negatieve invloed op de aanmaak van natuurlijke fytonutriënten in de geteelde gewassen. Ook na de productie van de gewassen worden de producten vaak nog be- en verwerkt, opgeslagen en behandeld. Vervolgens vinden er vaak nog handelingen plaats tijdens de voedselbereiding. Een aantal zaken hieromtrent zijn onderzocht door de onderzoeksteams van Burke en Potter. 

6. De prijs van Groot, Glimmend en Goedkoop. Terug naar boven

6.1. Pesticiden (bestrijdingsmiddelen) gebruik: door het veelvuldig en wijdverspreide pesticiden gebruik in de land- en tuinbouw is de noodzaak voor de plant om natuurlijke verdedigingstoffen aan te maken grotendeels komen te vervallen. Dit omdat de synthetische pesticiden zo krachtig werken. Met name het gebruik van fungiciden (schimmeldodende middelen) ontmoedigd de plant om haar natuurlijke fungiciden, wat vaak salvestrolen zijn, aan te maken. Daarnaast is aangetoond door het onderzoekteam van Burke en Potter dat, in sommige gevallen, pesticiden resten in en/of op onze groenten, fruit en kruiden het overlevings enzym CYP1B1 blokkeren. Het CYP1B1 enzym kan dan haar taak niet meer uitvoeren en zal inactief worden. Pesticiden resten op uw plantaardige voeding (contact pesticiden) zijn vaak voorzien van krachtige 'hechters' om het pesticide beter te laten werken, u wast ze vaak maar deels van de producten af. Pesticiden resten in onze plantaardige voeding werken systemisch, u kunt ze niet wegwassen, ze zitten vergroeid in het systeem van de plant. Op de website www.weetwatjeeet.nl treft u informatie aan over pesticiden gebruik bij plantaardige voedingsproducten. 



6.2. Rassen veredeling en selectie: door het veelvuldig veredelen en selecteren, enkel op opbrengst en smaak en niet op gezondheid, zijn bijvoorbeeld vrijwel alle bittere, wrange en zure groenten, fruit en kruiden uit ons dieet verdwenen. Deze voorgenoemde smaken in een plant, zijn onder andere vaak, fytonutriënten waaronder salvestrolen. 

"Bitter in de mond maakt het hart gezond".

6.3. Gebruik van kunstmest: door het veelvuldig gebruik van kunstmest ontstaat er een disbalans in de natuurlijke groeisnelheid van de plant en de daarbij behorende micro-organismen. Hierdoor krijgt de plant onvoldoende de tijd en stimulans om haar verdedigingstoffen aan te maken. Tevens zijn kunstmeststoffen zelden 'compleet' waardoor de bemeste gewassen niet alle benodigde elementen kunnen opnemen. 

6.4. Overige kunstmatige ingrepen tijdens de teelt van voedingsgewassen: overige zaken die de aanmaak van salvestrolen in een plant tegenwerken of sterk remmen zijn:
Monoculturen (afwezigheid van biodivertsiteit), substraatteelt (indien het volledige spectrum aan mineralen en micro-organismen niet wordt aangeboden aan de plant), genetische manipulatie (in onderzoek), kunstlicht (led/assimilatie verlichting omdat niet het volledige natuurlijke lichtspectrum aan de plant wordt aangeboden), kunstwarmte (omdat de natuurlijke 'licht - temperatuur' verhouding vaak in disbalans is), tot slot iedere kunstmatige ingreep die natuurlijke activatie van het immuun systeem van de plant verstoord. 

6.5. Bewerkingen: Bewerkingen van plantaardige producten leiden in bijna alle gevallen tot een lager gehalte aan salvestrolen in het product. Denkt u hierbij aan: filteren, klaren, schillen, schonen, extraheren en zo verder.  



Gezond eten hoeft zeker geen straf te zijn. Bovenstaand een gerecht met wilde kruiden en eetbare bloemen. Auteur van deze prachtige creatie is Ki van de Ven.

7. Hoe zorgt u ervoor dat u voldoende salvestrolen binnen krijgt. Terug naar boven

7.1. Voedselbereiding: salvestrolen zijn in tegenstelling tot een x- aantal vitaminen en sommige andere fyto-nutriënten volledig hitte bestendig! Tevens zijn salvestrolen bestand tegen (vries-) drogen. Dit is echter geen garantie dat u de salvestrolen ook daadwerkelijk binnen krijgt. Zeker bij het koken gaan er veel salvestrolen verloren in het kookvocht. U kunt overwegen om van dit kookvocht een soep of saus of iets anders te maken. Tevens schillen we vaak bepaalde groenten en fruit soorten. De hoogste concentraties salvestrolen vinden we bij een plant in de buitenste delen (schil, stengel, wortel, bloem, vrucht) althans daar waar de kans op een indringer (schimmel, bacterie, virus enz.) het grootst is. Bij gangbaar geteelde groenten, fruit en kruiden kan schillen een voordeel zijn omdat u mogelijk bepaalde contact persticiden resten weg schild. Bij biologisch geteelde groenten, fruit en kruiden is het juist raadzaam zoveel mogelijk ongeschild te eten, zodat u een maximum aan salvestrolen binnen krijgt.

Fyto-nutriënten (althans de polyfenolen uit fyto-nutriënten) kunnen gemakkelijk binden met overige eiwitrijke voedingscomponenten, waarna de polyfenolen een deel van hun werking kunnen verliezen. Het is daarom aan te bevelen eiwitrijke voeding (van dierlijke herkomst zoals vlees, zuivel) apart te eten van uw groenten, fruit en kruiden, met een tussenpauze van ca. 2 uur (o.a.pubmed/24001682) 'Het effect van alfa-casïne melk op de antioxidantenactiviteit van theepolyfenolen', (pubmed/19135520) 'Antioxidantwerking van bosbessenvrucht wordt aangetast door associatie met melk'. Polyfenolen zijn natuurlijke stoffen die planten veelvuldig aanmaken. Vaak zijn de polyfenolen onderdeel van de werkzame medicinale en geneeskrachtige componenten uit een plant, dit hoeft overigens niet per definitie zo te zijn, dit geldt vooral in zijn algemeenheid. 
Eetbare paddenstoelen zoals champignon, cantharel, oesterzwam en zo verder, bevatten geen salvestrolen. Wel zijn eetbare paddenstoelen rijk aan andere gezondheidbevorderende fyto-nutriënten. 

7.2. Biologisch geproduceerde producten: biologisch geproduceerde plantaardige voedingsproducten bevatten tot ruim 30% meer salvestrolen dan gangbaar geproduceerde plantaardige voedingsproducten. Dit komt omdat in de biologisch plantaardige productie synthetische pesticiden, kunstmest en genetische modificatie verboden zijn. Hierdoor is de plant gedwongen om haar natuurlijke verdedigingstoffen (waaronder salvestrolen) aan te maken. Tevens is de kans op synthetische spuitresiduen in en op biologische plantaardige producten nihil. Gangbaar geproduceerde eetbare plantaardige producten die behandeld zijn met pesticiden, met name met fungiciden (schimmeldodende middelen), bevatten nauwelijks salvestrolen. 


Links professor Gerry A. Potter, de ontdekker van salvestrolen. Rechts herborist, voedingsdeskundige en biologisch kruidenkweker Frank Radder.  

7.3. Ultieme bron: de ultieme bron van natuurlijke salvestrolen zijn eetbare wilde planten uit de natuur. Deze planten zitten boordenvol natuurlijke verdedigingstoffen waaronder salvestrolen, anti-oxidanten en vele andere fyto-nutriënten. Persoonlijk heeft prof. Gerry A. Potter mij bevestigd dat uit hun onderzoeken duidelijk naar voren is gekomen dat met name kruiden in hun natuurlijke onbewerkte verse vorm, één van de krachtigste natuurlijke bronnen van salvestrolen zijn. Vrij van pesticide resten is wel een voorwaarde. Dus krachtige bronnen van salvestrolen vindt u in biologisch geteelde eetbare gewassen met name in kruiden. 


Eetbare (salade-) groenten, kruiden geoogst uit het wild.

Optimale inname van salvestrolen via uw voeding:

* Schakel over op 100% biologisch, betreffende uw voeding van plantaardige oorsprong. Dus ook die componenten waar men in eerste instantie niet bij nadenkt zoals: brood, beschuit, plantaardige olie, koffie, thee, appelstroop, jam, chips, vruchtensap, wijn en zo verder. Verhoog uw inname van Aardappelen, granen, groenten, fruit, kruiden, zaden en noten van biologische oorsprong naar maximaal. Uw biologische plantaardige producten extra fijn snijden, zorgt ervoor dat u er meer van kunt eten! 

* Verhoog uw consumptie van biologisch geteelde kruiden krachtig! In de vorm van maaltijdsalades, kruidenthee, kruidenolie, kruidenpesto's, kruidenazijn, kruidensaus, kruidensoep, kruidensmoothie, kruiden-Quiche, stamppotje-kruiden en zo verder. Biologisch geteelde kruiden zowel vers als gedroogd zijn goed. Kruiden zijn één van uw krachtigste bronnen van salvestrolen uit uw dagelijkse voeding. Ben hierin creatief en gebruik maximaal.

* Consumeer uw plantaardige voeding (groenten, fruit, kruiden) niet samen met eiwitrijke voeding (vlees, zuivel). Veel fyto-nutriënten (althans de polyfenolen met name) binden gemakkelijk met de eiwitten uit de voeding waarna deze soms een deel van hun werking verliezen. Het is aan te bevelen om tussen uw plantaardige voeding en uw dierlijke voedings consumptie ca. 2 uur tijd te laten zitten. 


Verhoog uw consumptie van biologisch geteelde kruiden krachtig!

* Droog zelf kruiden, citrusschillen, fruit, eetbarebloemen, groenten echt alles van biologische oorsprong of uit het wild. In gedroogde vorm kunt u zeker bij bijvoorbeeld citrusschillen deze op een gemakkelijkere manier tot u nemen.


Salvestrolen zijn hitte bestendig en blijven intact bij het drogen.

* Als u kunt beschikken over voeding rechtstreeks uit de natuur (wildoogst) via een herborist of via een andere bron dan is dit uw krachtigste bron van salvestrolen. Zorg wel voor biodiversiteit (kleurrijk van verschillende bronnen) omdat er sterkwerkende en zwakker werkende salvestrolen bestaan. Een complex van het geheel werkt het beste.

* Puur Aroma zal overwegen om in de toekomst kruiden/voeding rijk aan salvestrolen aan te bieden. Dit in de vorm van verse producten en/of mogelijk in gedroogde vorm.

Frank Radder.


Verse oogst van biologisch geteelde kruiden en eetbare bloemen. Kleurrijk intens smaakvol en een ultieme bron van gezondheid.


Frisse, verse kruiden en bladgroenten als basis voor uw eigen maaltijdsalade. Indien van biologische oorsprong of uit het wild geoogst, weet u zeker dat deze salade vol vitaminen, mineralen, salvestrolen en andere fytonutriënten zit.


Onderzoekteam prof. Burke en prof. Potter van de Cancer Drug Discovery Group van DeMontfort University (DMU) uit Leicester (U.K.) Begin 21e eeuw.

8. FYTO-NUTRIENTEN. Terug naar boven

Op school hebben de meeste mensen geleerd dat onze voeding bestaat uit:

Koolhydraten, eiwitten, vetten, vitaminen en mineralen. Maar in werkelijkheid zit onze voeding veel complexer in elkaar zoals u wellicht zult weten. Enkel in een appel zitten al naar schatting al ca. 100.000 verschillende stofjes. Een groep van voedingsbestanddelen die de laatste decennia steeds meer onderwerp van onderzoek is geworden, zijn de fytonutriënten.

Fytonutriënten zijn allerlei verbindingen in een plant die de plant zelf aanmaakt om tal van redenen. Geuren, kleuren, smaken en geneeskracht van planten worden voor een groot deel bepaald door de fytonutriënten in de plant. Jarenlang zijn ze onderbelicht geweest als voedingcomponent omdat er onvoldoende wetenschappelijke kennis voor handen was. Inmiddels zijn de fytonutriënten in grote lijnen in kaart gebracht en is het enorme belang van deze stoffen eindelijk op haar werkelijke waarde tot expressie gekomen.

In dezelfde context als die van de fytonutriënten worden termen als bio-actieve stoffen, secundaire plantstoffen en fyto-chemicaliën ook vaak genoemd. Al deze stoffen hebben gemeen dat ze een bepaalde biologische of fysiologische activiteit of functie hebben, of kunnen bewerkstelligen, in het menselijk lichaam. Echter bij fytonutriënten spreken we specifiek over 'plantaardige voedingsstoffen'. Bij bio-actieve stoffen, secundaire plantstoffen en fyto-chemicaliën kunnen er zowel voedingstoffen als giftige stoffen bedoeld worden, of alles wat hier tussen zit, deze drie laast genoemde termen zijn immers erg breed op te vatten.  

Planten maken om tal van redenen fyto-chemicaliën aan. Een plant kan zich niet fysiek verplaatsen van A naar B. Daarom maken planten veelvuldig gebruik van allerlei Fyto-chemische verbindingen die ze zelf aanmaken. Soms om schadelijke micro-organismen, insecten, herbivoren en overige bedreigingen te bestrijden. Maar soms ook om ze juist aan te trekken omdat ze de plant kunnen helpen bij tal van zaken als bestuiving, verspreiding van zaden of het aantrekken van een natuurlijke vijand van een plaagdier. Zo zijn er talloze redenen waarom een plant haar eigen fyto-chamicaliën aanmaakt.  


Bovenstaand ziet u een vereenvoudigd overzicht van fytonutriënten ingedeeld op een aantal hoofdgroepen en verschillende sub-groepen. Bron: Stichting OrthoKennis.

Voeding die afkomstig is van plantaardige oorsprong is veel meer dan een verzameling van koolhydraten, eiwitten, vetten, vitaminen en mineralen. De specifieke groep van biochemische verbindingen die voeding van plantaardige oorsprong bevat maakt de plantaardige voeding tot wat het is. Daarom is knoflook ook knoflook met haar specifieke geur, kleur, vorm smaak en zo verder, terwijl een kers een kers is en zo verder. In een kers zitten deels mogelijk bepaalde gemeenschappelijke fytonutriënten (uit dezelfde biochemische familie) die ook in knoflook voor kunnen komen maar iedere soort groente, fruit of kruid produceert haar specifieke eigen fytonutriënten spectrum. Juist dat specifieke fytonutriënten spectrum is verantwoordelijk voor de enorme diversiteit aan groenten, fruit en kruiden (geur, kleur, smaak, gezondheid, grote, vorm enzovoorts). Het is dus niet de verhouding tussen koolhydraten, eiwitten, vetten, vitaminen en mineralen die zorgen voor specificiteit. Het is de combinatie van het geheel aan fytonutriënten- samenstelling samen met de verhouding koolhydraten, eiwitten, vetten, vitaminen, mineralen, PH en water die deze enorme diversiteit aan specifieke soorten groenten, fruit en kruiden bepaald. 



Bovenstaand een aantal voorbeelden van fytonutriënten, waarbij de biochemische structuurformule is uitgetekend, met daarbij voorbeelden van gewasseen waarin de betreffende fytonutriëten zijn aan te treffen.


Hierboven nog een aantal voorbeelden van fyto-nutriënten waarbij de biochemische structuurformules zijn uitgetekend.
Bovenstaande afbeeldingen zijn slechts voorbeelden om een beetje gevoel te krijgen bij dit complexe geheel. In werkelijkheid is de veelvoud aan en de hoeveelheid van de diverse verschijningsvormen van fyto-nutriënten werkelijk immens groot te noemen.

9. Wat zijn kruiden? Terug naar boven

Kruiden is een verzamelnaam van plantaardige componenten. Primair niet zo zeer bedoeld  voor de voorziening van energie van een organisme. Maar meer gericht op de werking van de specifieke inhoud stoffen van een plantaardig component. Kruiden komen tot uiting in cosmetische, culinaire, geneeskrachtige, gezondheid- bevorderende, verzorgende, verfstof leverende en overige toepassingen in haar natuurlijke vorm. De botanische oogsprong en het gebruikte (werkzame) plantaardige deel kan zeer divers zijn. Bijvoorbeeld: bloem, blad, knop, schors, wortel, etherische olie en zo verder.

 

Sinds de oudheid maken levende organismen gebruik van de nutswaarde van kruiden zowel bewust als onbewust. Kruiden bevatten vaak met name hoge concentratie aan bioactieve stoffen zoals fytonutriënten, fytochemicaliën en secundaire plantstoffen.


Gedroogde oregano.

Kruiden onderscheiden zich voor de mens van aardappelen, groenten en fruit (agf) doordat ze vaak gericht, doelbewust en specifiek worden geoogst en toegepast.  Met andere woorden, bij het gebruik van kruiden zijn de specifieke inhoud stoffen en de uitwerking hiervan vaak doelbewust en gericht gekozen. Voor agf- producten geldt dit in mindere maten. Bij agf- producten liggen de accenten vaak iets meer richting het leveren van energie, vitaminen en mineralen. Hoewel deze scheidingslijn specifiek nauwelijks te trekken valt.

 

Dit geeft ook aan, dat vaak tot dusver enkel bij kruiden, de inhoud stoffen specifiek benoemt worden en bij agf- producten expliciet veel minder. Hoewel op dit moment, met de uitgebreide en betaalbare analysemethoden en de ‘Functional Foods’ in opkomst binnenkort mogelijk veel breeder zijn toepassingen zal gaan vinden.

 

Punt is dat we met kruiden specifiek een bepaalde biologische of fysiologische werking gericht kunnen bewerkstelligen of proberen te beïnvloeden. Zo kunnen we bijvoorbeeld specifiek zoeken naar rustgevende of juist activerende kruiden. Op deze wijze zijn er honderden beproefde biologische en fysiologische werkingen van kruiden bekend in een breed spectrum aan toepassingsvormen.

Terug naar boven